Wiele osób mieszkających w Danii zastanawia się, czy w każdej sprawie należy zasięgnąć pomocy adwokata, czy może wystarczy darmowa pomoc lub kontakt z inną instytucją.
I bardzo słusznie! Bo w niektórych sytuacjach adwokat jest niezbędny, ale w wielu przypadkach można skorzystać z tańszych lub darmowych rozwiązań.
W tym artykule pokażemy Ci, kiedy warto skorzystać z pomocy adwokata, a kiedy można poradzić sobie inaczej – oszczędzając czas i pieniądze.
Kiedy warto wziąć adwokata?
Sprawy karne
Jeśli zostałeś zatrzymany/-na przez policję, jesteś podejrzanym/-ną lub oskarżonym/-ną – masz prawo do adwokata z urzędu lub możesz samodzielnie wybrać swojego adwokata.
Państwo pokrywa jego koszt na początku. Jeśli zostaniesz uniewinniony/-na – nie płacisz nic. Ale jeśli zostaniesz skazany-/na – musisz zwrócić wszystkie koszty. W sprawie karnej adwokat jest absolutnie konieczny.
Przeczytaj także: Wybór adwokata w sprawie karnej w Danii
Sprawy rodzinne z konfliktem
Gdy sprawa o opiekę nad dzieckiem albo o podział majątku po rozwodzie trafia do sądu, albo jest dużo nieporozumień – warto mieć adwokata. Pomoże Ci on zadbać o Twoje prawa.
Sprawy cywilne o duże pieniądze
Masz problem z umową, kontraktem, odszkodowaniem albo kupiłeś/-łaś dom i coś jest nie tak? W takich sytuacjach adwokat oceni sprawę i poprowadzi ją prawidłowo w sądzie.
Sprawy imigracyjne (np. deportacja, odmowa pobytu)
Jeśli Twoja sprawa trafiła do sądu – adwokat może być potrzebny, zwłaszcza gdy grozi Ci wydalenie z Danii.
Zakup i posiadanie nieruchomości
Kupujesz dom albo mieszkanie i chcesz się upewnić, że nie przejmujesz długów sprzedawcy albo czy dokumenty są w porządku? A może po zakupie odkrywasz ukryte wady? To typowa sytuacja, w której pomoc adwokata może się bardzo opłacać.
Testament i sprawy spadkowe
Jeśli chcesz sporządzić testament w Danii lub masz sprawę o podział spadku, warto skorzystać z pomocy adwokata. Dzięki temu masz pewność, że wszystko będzie zgodne z prawem i nie dojdzie do nieporozumień między spadkobiercami.
Intercyza
Jeśli planujesz zawrzeć intercyzę (umowę majątkową małżeńską), warto, by przygotował ją adwokat. Taki dokument ma duży wpływ na podział majątku i dobrze, by był napisany zgodnie z Twoimi potrzebami i obowiązującym prawem w Danii.
Doradztwo i sprawy związane z działalnością gospodarczą
Zakładasz firmę, spółkę, podpisujesz ważne umowy albo masz problem z niepłacącym klientem? W takich sprawach adwokat może przygotować prawidłowe dokumenty, pomóc w windykacji lub doradzić, jak rozwiązać spór z kontrahentem.
Sprawy podatkowe karne
Jeśli urząd skarbowy oskarża Cię o oszustwo podatkowe lub grozi Ci kara karna – nie działaj samodzielnie. Tego typu sprawy są bardzo poważne i konieczna jest pomoc adwokata, który zna się na prawie karnym i podatkowym.
Kiedy można sobie poradzić bez adwokata?
Problemy z pracodawcą (np. brak wypłaty, zwolnienie, upadłość pracodawcy)
Jeśli jesteś członkiem związku zawodowego (fagforening) – zgłoś się tam. Związek pomoże Ci:
- odzyskać pieniądze
- rozwiązać umowę
- pójść do sądu pracy
Nie jesteś członkiem? Możesz wtedy skorzystać z darmowej pomocy prawnej (retshjælp) lub studenckiej poradni prawnej.
W Danii związki zawodowe działają sprawnie i dbają o swoich członków, dlatego warto zabezpieczyć swoją przyszłość, zapisując się do organizacji związkowych zanim wydarzy się coś nieprzyjemnego w pracy.
Problemy z wynajmem mieszkania
Nie oddano Ci kaucji? Masz za wysoką czynsz? Zgłoś się do:
- huslejenævn (komisja mieszkaniowa w Twojej komunie) – możesz wnieść sprawę po uiszczeniu niewielkiej opłaty lub
- jednej z organizacji pomagającej lokatorom – czasem wystarczy zapłacić składkę członkowską (ok. 500–800 DKK rocznie), żeby od razu dostać pomoc prawną.
Jeśli przewidujesz, że będziesz wynajmować mieszkanie lub dom w Danii przez dłuższy czas, warto zapisać się do jednej z organizacji lokatorskich, gdzie uzyskasz szybką i niekosztowną pomoc w razie problemów.
Zobacz też: Wynajem w Danii? – co warto wiedzieć
Sprawy rodzinne bez konfliktu
Jeśli Ty i partner jesteście zgodni co do rozwodu, opieki nad dziećmi – możecie załatwić wszystko przez Familieretshuset, bez adwokata.
Przeczytaj także artykuł: Rozwód w Danii
Problemy z zakupem samochodu
Kupione auto ma wady? Zacznij od:
- pisemnej reklamacji do sprzedawcy
- złożenia skargi do Forbrugerklagenævnet (koszt: ok. 100 DKK)
- jeśli jesteś w FDM (związek motoryzacyjny), oni też mogą pomóc
Dopiero jeśli sprawa trafi do sądu – warto rozważyć adwokata.
Sprawy urzędowe – zasiłki, emerytury
Masz problem z inną sprawą? Skontaktuj się z:
- borgerrådgiver w gminie w sprawie kontanthjælp
- a-kassą w sprawach zasiłku dla bezrobotnych w przypadku utraty pracy
- bezpłatną poradnią prawną
Przyjazd do Danii
Jeśli dopiero przyjechałeś/-łaś do Danii i potrzebujesz pomocy w sprawach urzędowych (np. CPR, rejestracja, MitID), nie musisz iść do adwokata. W wielu gminach działają doradcy ds. integracji, a także organizacje, które pomagają obcokrajowcom za darmo. Warto też dołączyć do grup na Facebooku, gdzie Polacy dzielą się doświadczeniami.
Gdzie szukać darmowej pomocy prawnej?
- retshjælp – wiele kancelarii oferuje darmową pierwszą konsultację
- studencka pomoc prawna – dostępna w dużych miastach, np. Aarhus, Kopenhaga
- Røde Kors, Dansk Flygtningehjælp, Mødrehjælpen – oferują pomoc w wybranych sprawach
- twoja gmina (komuna) – często ma własnego doradcę prawnego (borgerrådgiver)